Σάββατο 20 Ιανουαρίου 2018

Μεσαία τάξη - γιατί ειναι απαραίτητη, άρθρο στην Καρφίτσα της 20/01/2018


Η παρούσα κυβέρνηση το έχει πει επισήμως και με κάθε τρόπο, ακόμη και για όποιον διατηρούσε ακόμη αμφιβολίες. Δεν  είναι σύμμαχος της μεσαίας τάξης, δεν την ενδιαφέρει η τύχη και η πορεία της, δε νομοθετεί και δεν κυβερνά με βάση τα συμφέροντά της. Πράττει, μάλιστα, ακριβώς το αντίθετο. Την βλέπει ως ακάματο σύνηθες υποζύγιο, ως εύκολο και πρόσφορο χρηματοδότη, ως ταξικό εχθρό που πρέπει να πληρώσει τις επιλογές  της.

Το στρατήγημα διακρίνεται από απλότητα, σχεδόν σοφία αλλά και κυνισμό. «Φορολογούμε μέχρι εξαντλήσεως τη μεσαία τάξη , πετυχαίνουμε τους δημοσιονομικούς στόχους, δίνουμε το περίσσευμα στους πιο αδύναμους» - το είπε σχεδόν έτσι ο ΥΠΟΙΚ κ. Τσακαλώτος.

Αυτή η λογική και ακολούθως οικονομική πολιτική βέβαια έχει κοντά ποδάρια καθώς δεν εμφανίζει στοιχεία διατηρησιμότητας. Δεν συνιστά δηλαδή πολιτική που μπορεί να ακολουθηθεί μεσομακροπρόθεσμα καθώς βρισκόμαστε ήδη στον ένατο χρόνο μνημονιακής διαχείρισης, η φοροδοτική δυνατότητα είναι απολύτως περιορισμένη και η ανάπτυξη εντελώς ασθενική – δεν μπορεί να στηρίξει τη συνέχιση, δεν παράγεται ο απαραίτητος πλούτος, δεν υπάρχει κεφαλαιοποίηση και επένδυση.

Παρά τη σωρεία αλλαγών μέσω μνημονιακών επιταγών και προαπαιτούμενων, δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς βάσιμα πως επήλθε κάποιος σημαντικός ανασχηματισμός του παραγωγικού μοντέλου. Αλλαγές σημαντικές υλοποιήθηκαν αλλά η δομή δεν άλλαξε άρδην υπέρ ενός νέου δυναμικού μοντέλου. Το ερώτημα παραμένει, τίθεται έντονα και επιζητεί απάντηση. Ποια θα είναι η θέση της χώρας στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας; Τι θα παράγει; Θα καταφέρει να ακολουθήσει έστω ασθμαίνοντας τις παγκόσμιες εξελίξεις διατηρώντας τη θέση της στη λίστα με τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου ή θα κατρακυλήσει σε χαμηλότερες θέσεις;

Από τις απαντήσεις που θα δώσει το πολιτικό σύστημα και η εκάστοτε κυβέρνηση αντανακλώντας τη συλλογική βούληση του ελληνικού λαού, θα καθοριστεί εν πολλοίς το τοπίο στην οικονομία και στην κοινωνία.

Θα περάσουμε για παράδειγμα μέσα από διαρθρωτικές αλλαγές σε μία εξωστρεφή οικονομία με στροφή σε διεθνώς εμπορεύσιμους κλάδους που θα εξάγουν και θα υποκαθιστούν τις εισαγωγές ή θα συνεχίσουμε έστω με δημοσιονομικούς περιορισμούς το μοντέλο του εσωστρεφούς κορπορατισμού;

Πιο αναλυτικά, ο ιδιόμορφος ελληνικός καπιταλισμός δεν θα μπορούσε να έχει παρά μία ιδιόμορφή μεσαία τάξη, με πολλές διαφορές συγκριτικά με την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη. Μέσα από ποιο πλέγμα πολιτικών θα ενισχυθεί ή θα ξαναδημιουργηθεί μεσαία τάξη, απολύτως απαραίτητη για την αστική δημοκρατία και την επάνοδο στην κανονικότητα και την ανάπτυξη της χώρας; Εσωστρεφής κορπορατισμός σημαίνει συνέχιση προνομίων στους insiders, διατήρηση κλειστών επαγγελμάτων και μερική διασφάλιση από τον ανταγωνισμό, προϊόντα και υπηρεσίες μη εμπορεύσιμα διεθνώς και ικανοποίηση – ενσωμάτωση αιτημάτων στο κράτος.

Προσαρμογή στις νέες συνθήκες σημαίνει προσδιορισμός της θέσης στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, κίνητρα για συνέργειες, συμπράξεις, διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες και άνοιγμα στον ανταγωνισμό με ωφέλειες και κόστη, επενδύσεις ιδιωτικές και δημόσιες με πολλαπλασιαστικά οφέλη, οικονομίες κλίμακας, εξαγωγές κοκ.
Η απολύτως κρίσιμη αυτή τάξη για το παραγωγικό μοντέλο προσδίδει στο τελευταίο χαρακτηριστικά που έχει η ίδια. Αν η μεσαία τάξη της χώρας είναι στελέχη εταιρειών με ιεραρχίες, συναλλαγές, οργανογράμματα, αν δραστηριοποιείται σε τομείς με υπεραξία, αν αμείβεται καλά διότι παράγει προϊόντα και υπηρεσίες αξίας σημαίνει ότι υπάρχει αλλαγή παραδείγματος. Αν παραμείνει μία τάξη ελεύθερων επαγγελματιών και μικροεπιιχειρηματιών, ανώτερης δημοσιοϋπαλληλίας και στελεχών μετρημένων επιχειρήσεων που ευνοούνται από την πολιτική εξουσία σημαίνει ότι παραμείναμε στα ίδια και δεν αλλάξαμε τα κρίσιμα.
Η πρώτη περίπτωση μεσαία τάξης μπορεί να παίξει βαρύνοντα ρόλο υποστηρίζοντας πολιτικές που θα ενισχύσουν την παραγωγικότητα, τον ανταγωνισμό, την ανοικτότητα και την ισχυροποίηση των θεσμών, τους σαφείς κανόνες για όλους. Η δεύτερη περίπτωση μεσαίας τάξης – η παλιά γνώριμη- θα επιζητά την κρατική υπερ-ρύθμιση, την προστασία από τον ανταγωνισμό, την προσοδοθηρία, τον μεταπρατικό χαρακτήρα της οικονομίας θα στέλνει τον λογαριασμό στους outsiders.
Είναι σημαντική η ύπαρξη μιας εύρωστης μεσαίας τάξης;
Η ύπαρξη της μεσαίας τάξης είναι απολύτως σημαντική καθώς είναι ταυτόχρονα προϋπόθεση αλλά και αποτέλεσμα μιας εύρωστης οικονομίας και μιας καλής διακυβέρνησης. Είναι η μεσαία τάξη αυτή που ορίζει εν πολλοίς το καταναλωτικό πρότυπο, τον τρόπο ζωής, που διαμορφώνει και διαχέει σε όλη την κοινωνία βασικές ιδέες και αντιλήψεις. Η ίδια η υπαρξή της είναι απότοκος της ανοδική κοινωνικής κινητικότητας αλλά και βασικός μοχλός διατήρησης σε λειτουργία αυτού του ασανσέρ.
Είναι η μεσαία τάξη που έχοντας ξεφύγει από την ανάγκη μπορεί να συμμετέχει πιο ενεργά και αποφασιστικά στη διακυβέρνηση, να ελέγξει την εξουσία και να εκφράσει και να διεκδικήσει περισσότερα, στον αντίποδα μιας κοινωνίας χαμηλών προσδοκιών. Αν αιτηθεί εκσυγχρονισμό μπορεί να τον επιβάλλει. Στηρίζοντας τον εκσυγχρονισμό και αναλόγως του βαθμού με τον οποίο θα το πράξει θα κριθεί εάν αυτός θα είναι επιδερμικός ή βαθύς, στέρεος ή εύθραυστος.
Πολιτικά, η ύπαρξη της μεσαίας τάξης διασφαλίζει την αποδοκιμασία των άκρων, ενισχύει τις πολιτικές δυνάμεις της συναίνεσης και της συνεννόησης, αφαιρεί εκρηκτική ύλη από την κοινωνική διαπάλη καθώς μπορεί να παίξει και το ρόλο του αμορτισερ, εκτονώνοντας πιέσεις και απαιτεί ως αναγκαία συνθήκη ευημερίας και ανάπτυξης τη σταθερότητα, την ομαλότητα, τη συνέχεια και την πρόοδο – κυρίως ως αύξηση της κατανάλωσης.
Τι κάνει η σημερινή κυβέρνηση;
Η σημερινή κυβέρνηση υλοποιεί έναν σχεδιασμό βασισμένο στο στενό κομματικό συμφέρον χωρίς να εξετάζει τις προοπτικές της χώρας. Μόνο όπου και όταν αυτές διασταυρώνονται με το στενό δικό της συμφέρον υπάρχει πιθανότητα να πράξει ορθά.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ενεργεί και πολιτεύεται με στόχο την συνέχιση της υποστήριξης από απολύτως συγκεκριμένες ομάδες της κοινωνίας, στην προσπάθειά της να παραμείνει σε θέσεις εξουσίας ή αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Στοχεύει όπως είδαμε ρητά στη στήριξη των κατώτερων οικονομικά στρωμάτων μέσα από μία ατελέσφορη επιδοματική πολιτική και στη στήριξη εκείνων των τμημάτων της μεταπολιτευτικής μεσαίας τάξης που ευνοήθηκαν και ευνοούνται από το παρόν status quo, καθώς είτε επλήγησαν λιγότερο είτε καθόλου από την οικονομική κρίση. Φοβικοί insiders και απομεινάρια της άλλοτε μεγάλης μεσαίας τάξης και οικονομικά αδύναμοι διαμορφώνουν την πολιτική και κομματική συμμαχία του σχηματισμού ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

Και αν για τα αδύναμα στρώματα το καρότο είναι τα διάφορα επιδόματα, για τους insiders της μεσαίας τάξης είναι το κλείσιμο του ματιού με ρυθμίσεις στον αντίποδα του μνημονίου. Ρυθμίσεις, εξυπηρετήσεις, προσλήψεις, χάρες, μείωση ωραρίου, αποκήρυξη πραγματικής αξιολόγησης, δέσμευση για μηδενικές απολύσεις, εκπλήρωση συνδικαλιστικών και συντεχνιακών αιτημάτων - κάτω από το ραντάρ - είναι η υπόσχεση της εξουσίας. «Ψηφίστε εμάς που σας εξυπηρετούμε και όσο μπορούμε νοιαζόμαστε για σας και τα συμφερόντά σας γιατί αν έρθουν άλλοι θα χάσετε και αυτά.»

Αυτή όμως δεν είναι μία συμμαχία που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα στο επιθυμητό μέλλον. Είναι συμμαχία διατήρησης, είναι συμμαχία τροχοπέδη, είναι συμμαχία και πολιτική υπέρ των λίγων.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου