Επάνοδος στην κανονικότητα – μια λανθάνουσα απειλή ( εναλλ. τίτλος : Μείνε πεινασμένος)

Η κόπωση από την μακροχρόνια οικονομική κρίση και η συνεχιζόμενη καταβύθιση του βιοτικού επιπέδου για πάρα πολύ μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας δημιουργούν την ανάγκη για επιστροφή σε μία κανονικότητα. Η συνεχιζόμενη έκτακτη συνθήκη παύει να λογίζεται εξάλλου ως τέτοια όταν διαρκεί σε μάκρος και γίνεται συνήθεια, έξη.

Το κοινωνικό αίτημα για επάνοδο στην κανονικότητα θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως δυνητικά θα μπορούσε να είναι ένδειξη υγείας. Θα μπορούσε να εκτιμηθεί ως απότοκος μιας διαδικασίας που στα αρχικά στάδιά της είχε την απογοήτευση, ίσως τον θυμό αλλά στα τελευταία τη θέση τους έπαιρνε η εκλογίκευση, η κατανόηση και η δράση.

Μια τέτοια πορεία θα ήταν φυσιολογική, υγιής και ωφέλιμη καθώς θεωρητικά πάντα η κατανόηση και η δράση θα οδηγούσε σε σωρεία αλλαγών ή τουλάχιστον σε ισχυρή απαίτηση από το πολιτικό σύστημα και τα πολιτικό προσωπικό της χώρας να πράξει ό,τι είναι απαραίτητο για την έξοδο από τη μέγγενη της κρίσης.

Αντί αυτού όμως παρατηρήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης πολύ ισχυρές πολιτικές και κοινωνικές αντιστάσεις που όχι μόνον δεν επέτρεψαν μια γρήγορη και αποφασιστική πολιτική εξόδου από την κρισιακή συνθήκη, αλλά αντίθετα ενίσχυσαν την κακοδαιμονία και μονιμοποίησαν την περιδίνηση της χώρας. Αυτή η άσχημη των πραγμάτων τροπή οφείλεται στο πολιτικό «αντιμνημόνιο» αλλά το τελευταίο δεν θα ήταν ικανό να επιφέρει  τέτοια αποτελέσματα εάν κατά τη διάρκεια της προκρισιακής Μεταπολίτευσης η κοινωνική μηχανική δεν ήταν αυτή που ήταν. Κόμματα και δημόσιες πολιτικές υποταγμένα σε μερικότητες, σε ομάδες πίεσης και συμφερόντων, με αποσπασματικές στρατηγικές και συνεχείς παλινδρομήσεις δεν κατόρθωσαν να δημιουργήσουν σταθερές διαδικασίες εκσυγχρονισμού και εξέλιξης με αποτέλεσμα αδράνειες και λάθη να πληρωθούν εν τέλει ακριβά.

Η προσπάθεια της παρούσης – εντελώς αποτυχημένης κυβέρνησης – να παρουσιάσει κάποια πρόοδο και ορισμένα απτά επιτεύγματα, σε αντίθεση βέβαια με τη ζώσα πραγματικότητα, επιτείνει το πρόβλημα. Επιχειρείται πλήρης εφησυχασμός της κοινωνίας λόγω μιας δήθεν επαναφοράς στην κανονικότητα. Για παράδειγμα η Ελλάδα βγήκε στις αγορές και τα ομόλογά της είχαν ζήτηση, η ανεργία δείχνουν τα επίσημα στατιστικά ότι μειώνεται, κοινωνικές αντιδράσεις δεν υπάρχουν και ο πρωθυπουργός στην πρωτεύουσα βλέπει μόνο χαμογελαστά πρόσωπα γύρω του.

Δεν είναι όμως αυτή η αλήθεια. Η αλήθεια είναι πως η χώρα μετά από 7 χρόνια μνημονιακών πολιτικών και 10 σχεδόν σε ύφεση – παγκόσμια θλιβερή πρωτιά- δεν έχει αλλάξει πολλά. Ίσως μόνον τα βασικά, δηλαδή μια διασφάλιση μέσω εξωτερικού καταναγκασμού μιας στοιχειώδους δημοσιονομικής ισορροπίας. Σε μία κοινωνία χαμηλών προσδοκιών πλέον, η στασιμότητα και η κακώς νοούμενη σταθερότητα μπορούν να εκληφθούν ως πρόοδος. Μία δε υποτυπώδης ανάπτυξη ίσως επιχειρηθεί να εορταστεί ως παλλiγενεσία, όμως αυτό είναι βαθύτατα θλιβερό.

Η πραγματικότητα είναι πως οι πολύ μεγάλες μεταρρυθμίσεις εκκρεμούν ή χειρότερα δεν βρίσκονται καν στο επίκεντρο του διαλόγου. Η χώρα στο νέο συνεχώς εξελισσόμενο και μεταβαλλόμενο διεθνή καταμερισμό εργασίας δεν έχει καμία στρατηγική και καμία στόχευση. Οι νέες γενιές εγκλωβίζονται σε εργασίες χαμηλής εξειδίκευσης, χαμηλών απολαβών και είτε φυτοζωούν είτε μεταναστεύουν. Το κράτος παραμένει βαρύ, δυσκίνητο και κοστοβόρο. Αντί να ωθεί και να συνδράμει στην ανάπτυξη αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο βαρίδι. Κόμματα και πολιτικό προσωπικό πλην εξαιρέσεων συνεχίζουν στα ίδια μοτίβα.

Συμπερασματικά, απομειώνονται και αδυνατίζουν όλοι εκείνοι οι παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία δημιουργική επανάσταση και μία εξέγερση κατά της στασιμότητας και της μετριότητας. Ξεθωριάζουν οι μνήμες μιας επιτυχημένης συλλογικής προσπάθειας και αποσυνδέεται η ελληνική κοινωνία από την αίσθηση επιτυχίας. Μετατρέπεται σε κοινωνία χαμηλών προσδοκιών.

Για τους λόγους αυτούς έχει πολύ μεγάλη σημασία μία κρίσιμη μάζα πολιτών να μείνει «πεινασμένη» για άνοδο, για επιτυχία, για κατανάλωση. Να διατηρήσει την μνήμη μίας εύρωστης μεσαίας τάξης που καταναλώνει, που γεύεται τους καρπούς της ανάπτυξης και δεν συμβιβάζεται με το κυβερνητικό παρόν.

---------------------------
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στις 30/7/2017