Νέα διαιρετική τομή

Ο ελληνικός 20ος αιώνας σημαδεύτηκε στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο από τρεις μεγάλες διαιρετικές τομές. Τρεις διαιρετικές τομές που καθόρισαν εν πολλοίς την πορεία της χώρας καθώς βάσει αυτών πάρθηκαν σχεδόν όλες οι μεγάλες αποφάσεις του λαού και του έθνους.

Η πρώτη διαιρετική τομή ήταν ο εθνικός διχασμός. Τοποθετείται χρονικά το στα μέσα της δεκαετίας του 1910 και δομήθηκε γύρω από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον βενιζελισμό. Σίγουρα στον εθνικό αυτό διχασμό έπαιξε ρόλο η προσωπικότητα του Βενιζέλου, οι συνθήκες τις χώρας ( συνεχείς πολεμικές αναμετρήσεις) και οι επιλογές που έπρεπε να κάνει βάσει των διεθνών εξελίξεων, το πολιτειακό ζήτημα. Θα μπορούσαμε να ορίσουμε συμβατικά το 1936 ως έτος υποχώρησης αυτής της διαιρετικής τομής. Βέβαια ο βενιζελισμός ήταν ένα πολιτικό πρόγραμμα και πέραν όλων των άλλων είχε εσωτερική ατζέντα. Στηρίχθηκε από ορισμένα κοινωνικά στρώματα και από άλλα πολεμήθηκε. Προώθησε τον αστικό εκσυγχρονισμό της χώρας, την αγροτική μεταρρύθμιση, ρύθμιση εργατικών ζητημάτων μέσα από ένα πλαίσιο φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής.

Αναμφισβήτητα χαρισματικός με αποτέλεσμα πολλοί να τον μισήσουν και άλλοι τόσοι να τον λατρέψουν. Με μεγάλες επιτυχίες αλλά και σκοτεινά σημεία στην πορεία του και με ένα αποτύπωμα στην ελληνική ιστορία αρκετά βαθύ. Οι αντίπαλοί του - αρχικά παλαιοκομματικοί μετά αντιβενιζελικοί/ φιλοβασιλικοί. Μπλοκ δυνάμεων με σαφείς κοινωνικές, ταξικές και γεωγραφικές αναφορές.

Η δεύτερη μεγάλη διαιρετική τομή είναι αυτή που προκαλείται με τον εμφύλιο. Δεξιά και Αριστερά. Εθνικόφρονες και "μιάσματα". Πόλεμος δύο κόσμων ενταγμένος στο νέο παγκόσμιο μεταπολεμικό σκηνικό του Ψυχρού Πολέμου. Πόλεμος δύο παραδόσεων, δύο προταγμάτων. Δύο στρατόπεδα, βαθιά πληγή.  

Από την μία οι αστικές δυνάμεις του τόπου με τη συνεργασία Άγγλων και μετέπειτα Αμερικάνων  από την άλλη η Αριστερά, το ΕΑΜ, με τη συνεργασία των Βαλκάνιων συντρόφων. Με το τέλος του πολέμου πέρασμα σε μια καχεκτική δημοκρατία, ελεγχόμενη. Με τους μισούς σχεδόν Έλληνες εκτός κοινωνικοπολιτικού συστήματος. Μία διαιρετική τομή όχι τόσο αλλά και ταξική, μια διαιρετική τομή που ακόμη και σήμερα είναι ορατή.

Τρίτη μεγάλη διαιρετική τομή με την Μεταπολίτευση. Αντιστροφή εννοιών. ''Μιάσματα'' πλέον οι δεξιοί και πρώην εθνικόφρονες και πατριώτες οι αριστεροί, δημοκράτες. Δεξιά και αντιδεξιά. ΠΑ.ΣΟ.Κ (συνισταμένη βενιζελικής παράδοσης και μη κομμουνιστικογεννούς αριστεράς) και Ανδρέας Παπανδρέου ( κεντροαριστερά). Αλλαγή. Ολοκλήρωση της πορείας που διακόπηκε βίαια στα τέλη της δεκαετίας του 1960 με την επιβολή της χούντας. Η ριζοσπαστικοποίηση των μαζών ( ανένδοτοι, νέα κοινωνικά κινήματα, αντιπολεμικό κίνημα, Μάης 68) τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως ολοκληρώνεται σε ότι αφορά τα εγχώρια με την ομαλή εναλλαγή του 1981.

Πολύ σύντομα - φλερτάροντας με τον ψόγο για κακή αποτύπωση των ιστορικών, πολιτικών και κοινωνικών διαιρετικών τομών προσπάθησα να παρουσιάσω τις τρεις μεγάλες διαιρετικές τομές στον 20ο αιώνα. Το κάνω αυτό διότι νιώθω ότι σήμερα - μετά την επί της ουσίας χρεοκοπία του ελληνικού κράτους - τίποτε δεν μπορεί να παραμείνει ίδιο. Όπως οι παλιές διαιρετικές τομές υποχώρησαν και έδωσαν τη θέση τους σε νέες ( δεν χάθηκαν - πάντα είναι παρούσες σε λανθάνουσα μορφή) έτσι και σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα διαιρετική τομή. Πώς θα ονοματοδοτηθεί αυτή, ποιοί θα στοιχηθούν με τους μεν και ποιοι με τους δε δεν το γνωρίζω. 

Θα αναρωτηθεί κανείς ποιοί οι μεν και ποιοι οι δε. Έτσι όπως το βλέπω εγώ από την μία όσοι σε πρώτη φάση αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να αλλάξουμε πολλά στη χώρα υπέρ μιας πιο ευρωπαϊκής κατεύθυνσης και από την άλλη όσοι δεν το αντιλαμβάνονται. Βέβαια αυτή η αλλαγή τι χαρακτηριστικά οφείλει να πάρει είναι ζητούμενο. Είναι όμως ήδη εδώ η νέα διαιρετική τομή. Το βλέπουμε στο εσωτερικό των κομμάτων ( σχεδόν όλων των κομμάτων και όχι μόνο της εξουσίας). Το βλέπουμε στο δημόσιο λόγο. Το βλέπουμε στα ΜΜΕ. Στο συνδικαλιστικό κίνημα.

Δεν έχουμε Λευτεράκη Βενιζέλο - καλό είναι να μην φαγωθούμε μεταξύ μας, μια νέα μεταπολίτευση είναι ευχή αλλά μας λέιπει και ο Ανδρέας Παπανδρέου - το άτομο που θα το κάνει και εμείς θα τον ακολουθήσουμε. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Δεν υπάρχουν πλειοψηφικές συλλογικότητες που στοιχίζονται πίσω από πολιτικά προτάγματα. Άρα; 

Άρα μόνοι μας. Όσοι το πιστεύουν.