Εν θερμώ μερικές πρώτες σκέψεις με αφορμή τη νέα αυτή κυβέρνηση συνεργασίας. Όχι τόσο για αυτήν την κυβέρνηση που δημιουργήθηκε όσο για έναν σύντομο αναστοχασμό για την ευκαιρία που χάθηκε για το χώρο της κεντροαριστεράς.
Μερικές επιλογές προσώπων όπως αυτή του Τάσου Γιαννίτση, του Γιώργου Σταυρόπουλου αλλά και του ίδιου του Λουκά Παπαδήμου φανερώνουν το μέγεθος αυτής της ιστορικής αστοχίας. Και εξηγούμαι. Το πολιτικό προσωπικό αυτό έχει πολιτικό παρελθόν. Όχι κομματικό αλλά πολιτικό. Ήταν πυλώνες του εγχειρήματος του εκσυγχρονισμού ( ιδιαίτερα ο πρώτος και ο τρίτος - ο δεύτερος ήταν δικαστικός αλλά αργότερα σύμβουλος του Γιώργου Παπανδρέου).
Αν ο Γιώργος Παπανδρέου μέσα από άλλες διαδρομές και εξελίξεις σε εσωκομματικό επίπεδο μπορούσε να σχηματίσει μια κυβέρνηση με τέτοια χαρακτηριστικά τα πράγματα θα ήταν αλλιώς. Θα έπιανε το νήμα από εκεί που αφέθηκε - κάπου στα μισά της δεύτερης τετραετίας του Κώστα Σημίτη. Θα προσπαθούσε να διορθώσει τα αρνητικά σημεία του σημιτικού εγχειρήματος, που ήταν αρκετά και από ένα σημείο και μετά ανυπέρβλητα. Θα έπρεπε να έχει ένα στρατηγικό σχέδιο ανανέωσης του εκσυγχρονισμού, επικαιροποιημένο, ανανεωμένο, διορθωμένο και αποτελεσματικότερο. Θα έπρεπε να έχει δημιουργήσει ένα αφήγημα μέσω μιας ατζέντας που θα το παρουσίαζε στην κοινωνία ένα σφιχτό και πολεμικό επιτελείο. Ορισμένες πτυχές αυτής της ατζέντας τις παρουσίασε προεκλογικά αλλά από λάθος αφετηρία.
Η ατζέντα έπρεπε να έχει σε κεντρικό σημείο την αναδόμηση του κράτους, Του κράτους ως δημόσια διοίκηση, του κράτος ως κοινωνικού κράτους, ως κράτος δικαίου. Βέβαια αυτό θα ήταν ένα κράτος διαφορετικό από αυτό που έμαθε η Ελλάδα της Μετολίτευσης, ένα κράτος διαφορετικό από αυτό που έμαθε η ελληνική κοινωνία, αλλά ένα κράτος που επιθυμούσε τουλάχιστον σε διακηρυκτικό επίπεδο η τελευταία. Και βέβαια εκτός του κράτους θα έπρεπε να προωθηθούν και οι παγωμένες εδώ και μία δεκαετία μεταρρυθμίσεις ώστε η οικονομία να αλλάξει - απαραίτητη η μερική απόσυρση του κράτους από αρκετούς τομείς.
Επιστρέφοντας στο κεντρικό υποκείμενο στο χώρο της κεντροαριστεράς Γιώργο Παπανδρέου, πιστεύω ότι έπρεπε να εργαστεί για το αφήγημα. Αυτό το αφήγημα που τόσο έλειψε από το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα του Κώστα Σημίτη και το κατέστησε τρωτό απέναντι στον δεξιό εθνολαϊκισμό της Νέας Δημοκρατίας του 2004. Το αφήγημα που θα έδινε έναν μια πιο λαϊκή απόχρωση - που θα φανέρωνε πως ο εκσυγχρονισμός δεν είναι ελιτίστικη επιλογή αλλά προοδευτική πρόταση.
Εδώ βέβαια σκοντάφτουμε σε προσωπικά χαρακτηριστικά του ανδρός που δυστυχώς δεν μεταβλήθηκαν με την πορεία των ετών. Ο Γιώργος αρνήθηκε νομίζω να καταστρώσει μια στρατηγική, αρνήθηκε την προσπάθεια υλοποίησής της μέσα από κινήσεις τακτικής. Αρνήθηκε να συγκροτήσει ένα επιτελείο σφιχτό, αποφασιστικό, ουσιαστικό. Περιπλανήθηκε σε ομάδες εργασίας και προσωπικούς συμβούλους. Πολύ χρήσιμες οι ομάδες εργασίας - σχεδόν αναγκαίες. Το ίδιο και οι προσωπικοί σύμβουλοι - ιδιαίτερα εγνωσμένου παγκοσμίου κύρους με μία όμως και μόνη προϋπόθεση. Να εργάζονται όλοι πάνω σε μία στρατηγική.
Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν κινήθηκε στο νεωτερικό πλαίσιο πολιτικής. Θα τολμήσω να πώ είναι μετά- πολιτικός. Μεταμοντέρνος στο βαθμό που ανακατεύει άτσαλα μια θολή νεωτερική ατζέντα, με μεταμοντέρνες αναζητήσεις και πρακτικές και με παπανδρεϊκούς αρχαϊσμούς. Εκτός του τρόπου που οργάνωσε την εξουσία του, άνοιξε πολλά μέτωπα με το που κέρδισε τις εκλογές. Άνοιξε μέτωπα σωστά μεν, άκαιρα δε καθώς όπως αποδείχθηκε στην πορεία ένα ήταν το μέτωπο - η οικονομία. Δεν επιδίωξε τα δύο χρόνια διακυβέρνησής του να συγκροτήσει νέες κοινωνικές συμμαχίες, παρά μόνο κοιτούσε τις παραδοσιακές του ΠΑΣΟΚ να θρυμματίζονται υπό το βάρος της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Πιστεύω ότι με προϋποθέσεις μπορούσε.
Βέβαια όλα ξεκινάνε από πιο πίσω. Από την προεκλογική περίοδο. Και ακόμη πιο πίσω από το βράδυ των εθνικών εκλογών του 2007. Εκεί λόγω συγκυριών και δεδομένων βρέθηκε να εφαρμόζει μια σωστή τακτική για να κερδίσει τις εσωκομματικές εκλογές ( όρισε αντίπαλο, χρησιμοποίησε εργαλειακά τον λαικισμό, είχε μανιχαϊστικές πτυχές στο λόγο του και μια αδιαμεσολάβητη σχέση με το εκλογικό σώμα ) αλλά οι σύμμαχοί του σε εκείνη την αναμέτρηση εν τέλει δεν ήταν οι ιδανικότεροι. Εγκλωβίστηκε μιας και το πολιτικό προσωπικό του εκσυγχρονισμού στήριξε τον αντίπαλό του τότε. Βέβαια το σύνολο του πολιτικού προσωπικού του ΠΑΣΟΚ ήταν αρκετά φθαρμένο αλλά τις στιγμές εκείνες προχωράς με ό,τι έχεις. Το κακό είναι πως δεν έγινε επιλογή και αναδιάταξη την διετία 2007-2009. Γιατί ο λαϊκισμός του ΠΑΣΟΚ δεν παρέμεινε εργαλειακός αλλά μετεξελίχθηκε σε προεκλογικό; Γιατί δεν έκανε επιλογές άλλου τύπου το βράδυ των εθνικών εκλογών του 2009; Ένα σχήμα με τον Τάσο Γιαννίτση, τον Αλέκο Παπαδόπουλο, τον Λουκά Παπαδήμο σε κομβικά σημεία θα έδινε το στίγμα.
Θα αναρωτηθεί κανείς ''τον ψέγεις για την τακτική του στις εσωκομματικές εκλογές και τις εθνικές εκλογές του 2009; Είναι οι μόνες που κέρδισε''. Όχι. Θεωρώ πως οι δύο αυτές προεκλογικές περίοδοι διαχειρίστηκαν σωστά. Πολιτικά. Νεωτερικά. Τον ψέγω για αυτά που δεν έκανε μετά απο τις νίκες του αυτές. Που δεν συγκρότησε πυρήνα εξουσίας ισχυρό και σοβαρό μετά το 2007 και που δεν εργάστηκε μαζί του για την μέρα που θα γινόταν πρωθυπουργός.
Ξαναδιαβάζοντας τώρα όσα έγραψα νομίζω πως δεν αποτύπωσα καλά και επαρκώς αυτά που θέλω να πω - αλλά είναι μια πρώτη προσπάθεια εν θερμώ. Θα έχω την ευκαιρία να τα ξαναγράψω εν καιρώ. Πάντως μερικά που ήθελα να τα πω τα είπα. Ουφ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου