Δυισμός

Βυζαντινά τείχη

      Κάποια στιγμή θα πρέπει να αποφασίσουμε εάν θέλουμε να γίνουμε ευρωπαϊκό κράτος με ό,τι σημαίνει αυτό. Για να δούμε λοιπόν εάν θέλουμε θα πρέπει με απλό τρόπο και λίγες λέξεις να καθορίσουμε τι σημαίνει ευρωπαϊκό κράτος. Η άποψη που θέλει αυτά τα ερωτήματα να έχουν απαντηθεί πολλά χρόνια πριν είναι μερικώς σωστή. Οι απαντήσεις που έχουν δοθεί είναι επιλογές της πολιτικής ελίτ ( σωστής επιλογής κατ' εμέ) που δυστυχώς όμως δεν επέφεραν εκείνες τις μεταμορφώσεις στο σύνολο της ελληνική κοινωνίας που θα τις καθιστούσαν βέβαιες.

     Θα πει κανείς πως η σημερινή συγκυρία δεν είναι η καταλληλότερη για τέτοιου είδους αναζητήσεις και προβληματισμούς. Μερικώς σωστή και αυτή η άποψη διότι μεταφέροντας τη στιγμή της απόφασης στο μέλλον ή υποστηρίζοντας ότι αυτό έπρεπε να γίνει στο παρελθόν ( τον καιρό των παχιών αγελάδων), επί της ουσίας αποφεύγει την αυθεντική αναμέτρηση των δύο εθνικών αφηγημάτων.

  Έχουν γραφεί πολλά για τα δύο αυτά εθνικά αφηγήματα που συγκροτούν τη νεοελληνική πραγματικότητα. Έχουν ειπωθεί σχεδόν τα πάντα. Ενδεικτικά θα αναφερθώ σε δύο πονήματα που έχω διαβάσει και συνηγορούν σε αυτήν την άποψη. Ένα είναι το ''Γιατί το Βυζάντιο'' της Ε. Αρβελέρ και ένα δεύτερο είναι το '' Πολιτικός δυισμός και πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης'' του Ν. Διαμαντούρου.

   Συνοπτικά θα το παρουσιάσω έτσι όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι. Το νεοελληνικό έθνος αρχίζει να συγκροτείται μετά το 1204μ.Χ και την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης αντιθετικά τόσο προς τη Δύση όσο και προς την Ανατολή. Αυτό το χαρακτηριστικό μετεξελίχθηκε σε διαιρετική τομή σε μία δραματική περίοδο. Ενωτικοί -ανθενωτικοί και καλύτερα φέσι παρά τιάρα...

    Τώρα κάνω ένα άλμα μερικών αιώνων και φτάνω περίπου στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης. Εδώ το ζήτημα που υπάρχει και προκαλεί ακόμη και σήμερα συζητήσεις και καυγάδες είναι το αν πρωτεργάτες ήταν οι διαφωτιστές ή το διασωθέν έθνος μέσα από την παράδοση και την θρησκεία.

   Κάνοντας και ένα τελευταίο άλμα φτάνω στην μεταπολίτευση όπου η οριζόντια αυτή τομή διαπερνά την κάθετη Δεξιά - Αριστερά ( αντι-Δεξιά) και είναι συνεχώς λανθάνουσα ακόμη και μέσα στα κόμματα - καθώς η πολυσυλλεκτικότητα αυτών είναι πρόσφορο έδαφος. Έτσι ούτε το ΠΑΣΟΚ μπορεί να μετεξελιχθεί ομαλά σε ένα ευρωπαϊκό σοσιαλιστικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα -ούτε η Νέα Δημοκρατία σε ένα ευρωπαϊκό συντηρητικό κόμμα - ούτε η Αριστερά ομοίως.

    Δεν ισχυρίζομαι πως αυτή είναι η αποκλειστική αιτία της εξέλιξης των πραγμάτων καθώς αρκετές άλλες προσεγγισεις μπορούν με έγκυρο τρόπο να αναλύσουν τις αιτίες της ελληνικής δυσκολίας και κακοδαιμονίας, αλλά πιστεύω πως και αυτή η ανάλυση συμβάλει.

    Σε έναν εθνοκρατικό κόσμο αυτός ο δυισμός μπορεί και να ελεγχθεί, μπορεί και να διαχειριστεί. Σε έναν κόσμο που παγκοσιοποιείται όμως είναι μεγάλη πρόκληση. Είναι πρόκληση διότι εφόσον το έθνος βλέπει το μέλλον του μέσα σε συμμαχίες υπερεθνικές όπως η Ε.Ε οφείλει να κάνει ορισμένες παραδοχές και κάποιες συμβάσεις. Αν από την άλλη πιστεύει ότι μπορεί να σταθεί μόνο του ( δεν κάνω αξιολογική εκτίμηση) ίσως αυτός ο δυισμός να είναι επωφελής αν μπορέσει να παντρέψει τα θετικά των δύο αφηγημάτων.

   Βέβαια προκύπτει το ερώτημα γιατί να μην προσπαθήσουμε αυτό το πάντρεμα των δύο αφηγημάτων εντός των δυτικών δομών. Οι απαντήσεις εδώ είναι πολλές. Και για να συννενοούμαστε  θα πρέπει να ονοματοδοτήσουμε αυτά τα δύο αφηγήματα έστω κάνοντας μία χαλαρή εννοιολογική προσέγγιση. Από την μία λοιπόν το εκσυγχρονιστικό και από την άλλη το ελληνικοκεντρικό αφήγημα. Πίσω στο ερώτημα πάλι και στην απάντησή του. Γιατί λοιπόν να μην παντρέψουμε αυτά τα δύο αφηγήματα και να αποκομίσουμε οφέλη;

   Απαντώ υποκειμενικά γνωρίζοντας το πεπερασμένο των γνώσεών μου και των αναλυτικών μου ικανοτήτων. Διότι οι ατζέντες αυτών των δύο αφηγημάτων πρώτον συγκροτούν διαφορετικές νοοτροπίες στη βάση δηλαδή στους πολίτες. Δεύτερον διότι ακόμη και όταν δεν έχουν αποκλίνουσες ατζέντες τίθεται θέμα προτεραιοτήτων. Τρίτον διότι δεν υπάρχουν καθαρές πλειοψηφίες υπέρ της μιας ή της άλλης με αποτέλεσμα να γίνονται βήματα και μετά να αναιρούνται.

   Το δράμα της ελληνική κοινωνίας οφείλεται και σε αυτό ο εγγενές χαρακτηριστικό της. Ίσως αυτός  ο δυισμός της είναι ψευδεπίγραφα αντιθετικός αλλά εφόσον διαμορφώνει εν μέρει την κοινωνική πραγματικότητα σε σειρά ζητημάτων που απασχολούν, τότε εκλαμβάνεται ως τέτοιος. Και όσο κανείς σήμερα δεν προσπαθεί να δημιουργήσει ένα αφήγημα συνεκτικό, όσο κανείς δεν ορίζει μία ατζέντα ώστε να δημιουργηθεί το αφήγημα αυτό τόσο θα περιπλανόμαστε σαν πένητες και θα κινδυνεύει η καταστατική μας θέση στη Δύση. Στον σκληρό της πυρήνα και όχι στην περιφέρεια οπού στο κάτω κάτω ανήκουμε γεωγραφικά.