Kαλλικράτης. Αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη.
( διαβάστε ΕΔΩ ολόκληρο το έντυπο καθώς και το τελικό άρθρο - εμφανώς πιο περιληπτικό)
Θεωρώ πως έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί τα πάντα για την κρίση και το πως την βιώνει η χώρα μας. Χιλιάδες απόψεις, αναλύσεις, προτάσεις, παρατηρήσεις, διαφωνίες αλλά και συμφωνίες, έχουν αναπτυχθεί επαρκώς. Ο δημόσιος χώρος καταλαμβάνεται επιτακτικά μόνον από τέτοιες καθώς είναι τέτοια η ένταση των ανατροπών που λαμβάνουν χώρα αυτόν τον καιρό, που δεν επιτρέπει και δεν αφήνει χώρο για άλλες κουβέντες. Δεν ξέρω αν αυτό είναι καλό ή κακό, σιγουρα όμως αυτή είναι η πραγματικότητα.
Στα πλαίσια λοιπόν μιας τέτοιας κρίσης που καταργεί όλες τις μεταπολεμικές και μεταπολιτευτικές βεβαιότητες της Ελληνικής Πολιτείας, η αυτοδιοίκηση και η κρατική διοίκηση δεν θα μπορούσαν επουδενί να παραμείνουν ως είχαν. Εκτός της αδήριτης και διαπιστωμένης ανάγκης για αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στους τομείς αυτούς, θα τολμούσε να πει κανείς πως ένα σημαντικό μερίδιο ευθύνης γαι την σημερινή κατάσταση φέρουν ακριβώς αυτοί οι δύο τόμείς.
Χωρίς να αποτελούν εξαίρεση από τον κανόνα, αλλά αντίθετα αξιόπιστα δείγματα νεοελληνικού διοικείν, τόσο η κρατική διοίκηση όσο και δυστυχώς η τοπική αυτοδιοίκηση, συγκέντρωναν όλες εκείνες τις παθογένειες που απαντούνταν ανά την επικράτεια.
Μια μεταρρυθμιστικη προσπάθεια ήταν επιβεβλημένη. Ένα συμμάζεμα, μια καταγραφή και μια στοιχείωδης εξορθολογιστική κίνηση ήταν αναμενόμενη. Θα έλεγε κανείς πως ακόμη και χωρίς κρίση, οι αλλαγές ήταν επιβεβλημένες. Όπως μας ενημερώνει η αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου τότε : «Τοπική αυτοδιοίκηση που δεν διαθέτει το απαραίτητο μέγεθος, ή στερείται τους αναγκαίους, για την εκπλήρωση της αποστολής της, πόρους, τείνει να εκφυλιστεί σε φορέα με συμβολικό ή/και διεκδικητικό χαρακτήρα. Μια τοπική αυτοδιοίκηση χωρίς επιχειρησιακή ικανότητα, τείνει να ασχολείται με την εσωτερική της αναπαραγωγή και τη μεσίτευση τοπικών συμφερόντων σε άλλα επίπεδα άσκησης της εξουσίας και όχι με την επίλυση των τοπικών προβλημάτων από δημοκρατικά νομιμοποιημένα και πολιτικά υπεύθυνα και υπόλογα, έναντι των τοπικών κοινωνιών, όργανα ». Η νομικοπολιτική διατύπωση περιέγραψε εξευγενισμένα αυτό που ξέραμε όλοι μας για την τοπική αυτοδιοίκηση. Η απουσία σχεδίου, η έλλειψη πόρων, η κακοδιαχείρηση στα όρια της παρανομίας, οι πελατειακές σχέσεις ήταν δυστυχώς ο κανόνας.
Θα αναρωτηθεί κανείς αν όλα αυτά εξαλέιφονται με ένα νόμο και με μια αναδιάταξη του αυτοδιοικητικού χάρτη; Τρόποι συμπεριφοράς, πρακτικές δεκαετιών, ισχυρά διαρθρωμένα συστήματα εξουσίας, πελατειακά δίκτυα και ανορθολογισμός προτεραιοτήτων, τοπικισμός και μικροκομματικά συμφέροντα έχουν επιδείξει μια εκπληκτική αντοχή στο χρόνο. Παρά τις όποιες ιστορικά προσπάθειες εκσυγχρονισμού και εξορθολογισμού της Ελληνικής Πολιτείας, αυτά τα χαρακτηριστικά επιβίωναν και αφομοιώνονταν από το νέο καθεστώς. Από την Μεταπολίτευση και δω μετράμε Αλλαγή, Εκσυγχρονισμός Νέα Διακυβέρνηση, Νέα Εποχή∙ όλα με το δικό τους ιστορικοπολιτικό φορτίο ήταν προτάγματα που διακηρυκτικά τουλάχιστον είχαν στόχο και τον εξορθολογισμό. Ας ελπίσουμε πως αυτή τη φορά με το σχέδιο Καλλικράτης το αποτέλεσμα θα είναι καλλύτερο.
Από την άλλη βέβαια, εδώ που βρισκόμαστε σήμερα, δεν ξέρω εάν είναι αρκετό κάτι τέτοιο, δηλαδή ένας εξορθολογισμός και ένα lifting πασπαλισμένο με αποτελεσματικότητα. Αυτά θα ήταν αρκετά ή έστω ικανοποιητικά για περιόδους παχιών αγελάδων. Σήμερα αποτελούν μια αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για να ξεπεράσουμε την πολυεπίπεδη και πολύμορφη κρίση. Σήμερα η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να δημιουργήσει πλεονάσματα. Να παράγει. Να παράγει όχι ώς εργοδότης αποκλειστικά, αλλά έμμεσα να ενισχύει την ανάπτυξη, μέσα από επιλογές και πολιτικές που θα σχεδιάζει και θα υλοποιεί. Ο καιρός του δημάρχου ή του νομάρχη που κατηφόριζε στην Αθήνα με τσαμπουκά και με την ευχή των συντοπιτών του, να διεκδικήσει κάνα φράγκο για το σχολείο και την εκκλησιά του τόπου του, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Ανατρέχω και πάλι στην αιτιολογική έκθεση στου σχεδίου νόμου. « Η συγκρότηση και λειτουργική αυτοδυναμία των νέων ΟΤΑ τους καθιστά ικανούς να διευκολύνουν, να ενθαρρύνουν και να στηρίζουν την ανάληψη τοπικών πρωτοβουλιών, να καταστούν, δηλαδή, βασικός συντελεστής της τοπικής ανάπτυξης. Θα πρόκειται για μια ανάπτυξη νέου τύπου που τα κύρια χαρακτηριστικά της θα βασίζονται στην αξιοποίηση των τοπικών και περιφερειακών συγκριτικών πλεονεκτημάτων, στο σεβασμό στο περιβάλλον και στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής». Καλά τα λέει. Ακόμη και για ευχολόγιο είναι πειστικό. Όμως ας δούμε λίγο και την περιοχή μας. Τον τόπο μας. Ο νέος Δήμος Παύλου Μελά χωρά στις παραπάνω διατυπώσεις; Μπορεί να εμφανίσει μια ανάπτυξη νέου τύπου βασισμένη στα τοπικά και υπερτοπικά συγκριτικά του πλεονεκτήματα; Και με τα συσσωρευμένα μειονεκτήματα τί γίνεται; Υπάρχει σχέδιο ή έστω αυτογνωσία απουσίας του; Υπάρχει διάθεση καταπόνησής του ή θα προχωρήσουμε με το γνωστό business as usual;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου